Հայկական խոհանոցը նույնքան հին է, որքան Հայաստանի պատմությունը: Այն սերտորեն կապված է Արևելյան և Միջերկրածովյան խոհանոցի հետ, որտեղ տարբեր համերի և բույրերի համադրումից ստեղծվում են յուրահատուկ և հրաշահամ ճաշատեսակներ: Ողջ պատմության ընթացքում հայկական խոհանոցը ունեցել է մշակութային փոխանակում հարևան ժողովրդների խոհանոցի հետ, այսինքն՝ պարսկական, հունական, ռուսական, թուրքական և արաբական:

Հայկական խոհանոցն ունի մի շարք առանձնահատկություններ, որոնք պայմանավորված են տարբեր պատմական, աշխարհագրական, կլիմայական և նույնիսկ պատմաքաղաքական գործոններով։ Հայկական լեռնաշխարհում  մի ժամանակ գտնվում էր Ուրարտու պետությունը։ Հայաստանում պահպանվել են այդ հնագույն պետության նյութական մշակույթի հուշարձանները, մեր հողի, ազգի պատմության անմերժելի ու նյութեղեն վկայությունները, իսկ հայկական խոհանոցն էլ իր վրա կրել է դեռևս այն ժամանակների ազդեցությունը: 

1937թ-ից մինչև մեր օրերն Հայաստանի տարածքում կատարված հնագիտական պեղումների ընթացքում  շուրջ հազար գտածոներով բացառիկ ընտրանի է ստեղծվել,որոնց թվում են՝

Այս ամենը հիմք է տալիս ասելու, որ ցորենի հայրենիքը Հայաստանն է,իսկ առաջին հացակերները եղել են հայերը: Ուստի և բնական է, որ հայկական խոհանոցը ընդեղենի, ձավարեղենի, հատիկավորների հիման վրա է կառուցված: Ուրարտույում լայնորեն տարածված էին նաև մանրասերմ ձիաբակլան և մանրահատիկ ոսպը,սիսեռը, քունջութը,որը տալիս էր բորձրորակ ձեթ։ Պեղումների ժամանակ գտնվել են ցորենի,սիսեռի և քունջութի տարբեր կոմբինացիաներ։ Հայաստանում քունջութ մշակվում էր նաև Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքների ժամանակներում։ Այսպես պատմաբան Քվինտուս Կուրցիուս Ռուֆուսը (մ.թ.ա. մոտ  54-41թթ.) գրում է. «Ալեքսանդր Մակեդոնացին արդեն անցավ Կովկասը... Մակեդոնացիք ձեթի փոխարեն մարմիններն օծում էին Սեզամ բույսի հյութով,այսինքն քունջութի ձեթով, այդ հյութի մեկ չափն արժեր երկու հարյուր քառասուն դինար»։

Հնուց ի վեր Հայաստանը հայտնի է իր գինեգործներով, խաղողի և գինու մշակման  հնագույն մեթոդներով, ավանդույթներով,որոնք հայտնի են դեռևս Ուրարտական թագավորության ժամանակաշրջանից և պահպանվել են մինչ այսօր:

Ավելի ուշ ժամանակաշրջանի հին հունական պատմիչներ  Հերոդոտոս Հալիկարնասցին, Քսենոֆոն Աթենացին և Ստրաբոնը հավաստիապես վկայում են այն մասին, որ մոտ 2,5 հազարամյակ առաջ Հայաստանից այլ երկրներ էին արտահանվում բարձրորակ գինիներ: Մ.թ.ա. 401-400թթ, երբ հունական զորքերը Քսենոֆոնի գլխավորությամբ անցնում էին Նաիրի երկրով (Հայաստանի հնագույն անվանումներից է), հայկական տներում նրանց հյուրասիրում էին գինով և գարեջրով, այդ գինիները պահվում էին խորը գետնափոր պահեստարաններում, հատուկ կավե կարասների մեջ: Քսենոֆոնը, մասնավորապես, ընդգծում  է, որ հայկական գինիները բարձրորակ էին, հնեցված և տարբեր տեսակների:

Ուրարտական արվեստի մասին համեմատաբար քիչ տեղեկություններ են պահպանվել մինչև 1950թ., երբ խոշոր հնագիտական աշխատանքներ սկսվեցին  հնագույն ուրարտական ​​քաղաքների Թեյշեբաինի եւ Էրեբունի ամրոցների տարածքում և հայտնաբերվեցին ու վերծանվեցին  բազմաթիվ ուրարտական ​​սեպագիր արձանագրություններ: Ուրարտուի մշակույթը, արվեստն ու արհեստները  ձևավորվել և զարգացել են Հայկական լեռնաշխարհի բրոնզի դարաշրջանի մշակույթի բազմադարյան ավանդների հիմքի վրա:

Ուրարտուի քանդակագործության վերաբերյալ առավել ամբողջական պատկերացում են տալիս բրոնզե,քարե և փղոսկրե բազմաթիվ փոքր քանդակները, որոնք հայտնաբերվել են Վանում, Կարմիր բլուրում։ Բրոնզե  արձանիկները եղել են գահերի մասեր, ծիսական կաթսաների բռնակներ և պատկերել են երևակայական կենդանիների, առյուծների, ցուլերի վրա կանգնած աստվածություններ, մարդկային դեմքով թևավոր առյուծներ, ցուլեր, թռչուններ։

Վանի կամ Ուրարտուի մշակույթում ուրույն տեղ էր զբաղեցնում որմնանկարչությունը, որը բնորոշ էր ուրարտական աշխարհիկ և կրոնական մոնումենտալ կառույցներին։ Էրեբունի միջնաբերդի պալատն ու տաճարները հարուստ էին շքեղ, բազմագույն ու բարձրարվեստ որմնանկարներով: Որմնանկարներում գերակշռում էին սև, սպիտակ, կարմիր, կապույտ, դեղին գույները։ Հատկանշական է, որ գույների այս շարքը պահպանվել է նաև հայ միջնադարյան մանրանկարչության մեջ։

Հողը պահել է ոչ միայն հիշողությունը, այլև կոնկրետ հիշատակներ` կուռք-արձաններ, 1200լիտր տարողությամբ գինու ծիսական կարասներ, նետասլաքներ, նիզակներ, վահաններ, ծիսական անոթներ, ոսկե ականջօղեր ու ապարանջաններ, գեղեցիկ մանյակներ: Միայն Թեյշեբաինի ամրոցի պեղումների ժամանակ մեծ կարասի մեջ հայտնաբերվել է 97 բրոնզե թաս: Բարձրորակ բրոնզի ու անագի խառնուրդով պատրաստված թասերի վրա ուրարտական չորս`Մենուա, Արգիշտի, Սարդուրի և Ռուսա Առաջին արքաների սեպագիր արձանագրություններն են: Ծիսական թասերի մեջ ամրոցի աշտարակի պատկերներ են փորագրված: Ուրարտական արհեստների մեջ առանձնահատուկ զարգացման էր հասել քարագործությունը։ Քարը լայնորեն օգտագործվում էր շինարարության, տնտեսության, կենցաղի և արվեստի մեջ։ Այդ են վկայում պեղումներից հայտնաբերված քարե առարկաները` արձանագրություններ, աղորիքներ, հավանգներ,սանդեր, վարսանդներ, կոկիչներ, սրաքարեր, թասեր, կուռքեր, զարդեր։ Նախաուրարտական շրջանի խեցեգործության հարուստ ավանդույթի հիման վրա ուրարտական խեցեգործությունը հասավ առավել բարձր զարգացման և արհեստներից առաջատարն էր համարվում Էրեբունիում և Թեյշիբաինիում։ Ունենալով լայն կիրառություն` խեցեգործությունը տարածում էր գտել պաշտամունքի, տնտեսության և կենցաղի բոլոր ճյուղերում։ Ուրարտական կերամիկական ապրանքների մեծ մասը պարզ էին,առանց այլ հնագույն մշակույթներին հատուկ զարդանախշերի: Ինչպես Հին աշխարհի այլ պետություններում, կերամիկան Ուրարտուում շատ տարածում ուներ: Կերամիկական սափորները օգտագործվում էին մթերք պահելու և տարբեր կենցաղային կարիքների համար: 

Եղջերագավաթները` ռիտոնները, լայնորեն տարածված էին Մերձավոր Արևելքում աքեմենյան շրջանում, սակայն դրանք երևան են եկել շատ ավելի վաղ։ Ենթադրվում է, որ ռիտոնների նախաստեղծ օրինակներն Առաջավոր Ասիայի երկրներում տարածված կենդանակերպ կավե անոթներն են։ Դրանք հավանաբար ունեցել են կրոնապաշտամունքային նշանակություն: